Zemsta Faraona, to nic innego jak biegunka podróżnych, a więc niegroźne schorzenie układu pokarmowego, związane ze stycznością z odmienną florą bakteryjną, w krajach odległych. Zazwyczaj objawia się nudnościami, wymiotami, złym samopoczuciem ogólnym, biegunką, której może towarzyszyć również gorączka. Biegunka definiowana jest jako trzy lub więcej luźnych stolców na dobę.
Dolegliwości pojawiają się w ciągu pobytu pierwszych dni pobytu w nowych warunkach i zazwyczaj trwają 3-4 dni. Z uwagi na czas trwania objawów, wyróżnia się biegunkę ostrą, która trwa krócej niż 14 dni i biegunkę przewlekłą, trwającą powyżej miesiąca. Zarażenie ma przebieg lekki i na ogół samoistnie ustępuje. Tylko czasami jej przebieg jest ciężki i wymaga hospitalizacji. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, zazwyczaj na skutek spożycia zanieczyszczonej wody, żywności. Ze względu na drogi zakażania nazywana jest „chorobą brudnych rąk„.
Zemsta Faraona – występowania
Zemsta Faraona występuje na każdej szerokości geograficznej, stanowiąc jeden z najpopularniejszych problemów medycznych osób podróżujących. Najczęściej występuje w krajach o niskich standardach sanitarnych. Najczęściej występuje w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, Afryce Subsaharyjskiej oraz w strefie klimatu gorącego Afryki Południowej. Najczęściej chorują dzieci poniżej 2 roku życia.
Czynnikami predysponującymi do zakażenia są: immunosupresja, achlorhydria (zmiany w składzie soku żołądkowego, przez co trawienie pokarmów jest trudniejsze), nieswoiste zapalenia jelit i choroba Leśniowskiego- Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita.
Na ogół schorzenie nie powoduje żadnych poważnych dolegliwości, ale w szczególnych przypadkach może prowadzić do śmierci, zwłaszcza u dzieci. Najgorsze są epidemie czerwonki bakteryjnej, duru brzusznego, cholery, występujące w krajach Trzeciego Świata, które stanowią nie tylko lokalne zagrożenie, lecz mogą być importowane do krajów rozwiniętych np. przez turystów i podróżnych.
Zemsta Faraona – przyczyny
Na ogół, bezpośrednie przyczyny Zemsty Faraona nie są określone. Można jednak, wyodrębnić 3 główne przyczyny: bakterie, wirusy, pasożyty. Szacuje się, że większość biegunek wywołuje bakteria Escherichia coli, Salmonella spp., Shigella spp., Campylobacter spp., Gardia intenstinalis, Entamoeba histolytica. Głównym patogenem jest enterotoksyczna Escherichia coli (ETEC).
Szczep ETEC wytwarza enterotoksyny, które zaburzają transport komórkowy. Przebieg choroby zależy od układu odpornościowego osoby zakażonej i chorobotwórczości ustroju. Kolonizację ustroju ułatwiają bakteriom adhezyny, czyli białka, przy pomocy których, patogeny przyczepiają się do niektórych struktur, jak np. błona śluzowa jelita. Na skutek działania toksyn syntezowanych przez bakterie, zaburzony zostaje proces sekrecyjny płynów elektrolitowych.
Zemsta Faraona – objawy
W pierwszej kolejności bakterie zastają sok żołądkowy jako czynnik powodujący unicestwienie bakterii. Jeśli kwaśne pH nie zdoła zabić patogenów, przedostają się do jelita, gdzie zachwiana zostaje równowaga między absorpcją, a sekrecją, ponieważ enterotoksyny działają na zasadzie hormonów. Wiążą się głównie z cyklazą adenylanową na powierzchni nabłonka jelitowego, która stymuluje produkcję cGMP.
Działanie antybakteryjne soku trzustkowego i soli kwasów żółciowych jest bardzo niewielkie, więc nie stanowią one istotnego elementu obrony przed patogenami. W wyniku namnażania się bakterii dochodzi do ostrego stanu zapalnego. Odczyn zapalny powoduje nieoczekiwany, nagły napływ komórek typu makrofagi, monocyty czy limfocyty. Dochodzi do wzrostu przepływu krwi przez ognisko zapalne i zwiększa się przepuszczalność naczyń krwionośnych.
Liczne toksyny wytwarzane przez bakterie, powodują szybkie ich rozprzestrzenianie. Produkcja czynników prozapalnych zostaje zatem przyspieszona. To czy objawy zakażenia wystąpią miejscowo czy też zainfekują cały organizm zależy w głównej mierze od stanu immunologicznego gospodarza. Dobrze wiedzieć, że niektóre bakterie, np. pałeczki Shigella lubią znaleźć sobie konkretne miejsce, usadowić się w nim i w odpowiednim momencie zaatakować.
Zemsta Faraona – objawy
- biegunka z tryskającymi stolcami i ostrymi bólami brzucha może świadczyć o zakażeniu przecinkowcem cholery
- biegunka z domieszką ropy, krwią, nabłonkami dowodzi o uszkodzeniu enterocytów (komórek jelita). Towarzyszy jej gorączka i świadczy o zakażeniu Salmonellą lub pałeczkami Shigella
- wodniste, luźne stolce, bez wysokiej gorączki to na ogół bakterie łagodnych szczepów E. coli
Zemsta Faraona – diagnostyka
Diagnostyka obejmuje przede wszystkim wywiad z pacjentem. Na ogół konieczne jest wykonanie badań mikrobiologicznych. Czasami choroba ustępuje samoistnie, pod warunkiem, że jest to związane z nieszkodliwym patogenem. Podróżnym odwiedzającym kraje dużego ryzyka radzi się profilaktykę w postaci zażywania leków antybakteryjnych.
Takie postępowanie ma udowodnioną skuteczność. Poprawa stanu chorego występuje na ogół w ciągu 24-36 godzin od zakażenia. W razie zauważenia któregokolwiek z objawów najlepiej wdrożyć leczenie we własnym zakresie, polegające na spożywaniu leków antybakteryjnych o dość szerokim zakresie. Jeśli, nie nastąpi poprawa w ciągu 24 godzin, konieczna jest konsultacja lekarska.
