Orchidektomia to usunięcie jądra lub obu jąder, które powoduje u mężczyzny duży dyskomfort psychiczny. Jednak, jeżeli są wskazania zdrowotne, to warto zrobić zabieg, ponieważ nieleczenie się może doprowadzić do śmierci. Przyczyną takiego zabiegu jest najczęściej zdiagnozowanie raka jądra, a czasami tylko podejrzewanie nowotworu.
Przy usuwaniu jądra nie jest wskazane robienie biopsji, ponieważ wiąże się to z ryzykiem, gdyż w zdrowych tkankach może dojść do rozsiania komórek nowotworowych, a szczególnie, gdy usuwa się tylko jedno jądro. Usunięcie jednego jądra to nie powód do zamknięcia się w domu i brak kontaktów z kobietami, ponieważ w sferze seksualnej nie zmienia się nic. Z jednym jądrem nie dochodzi do zaburzenia erekcji i nie przeszkadza też w staraniach się o dzieci, gdyż jedno zdrowe jądro może wyprodukować odpowiednią ilość plemników. Poza tym możliwe jest również zrobienie protezy jądra.
Objawy nowotworu jądra
Takie najczęstsze objawy nowotworu jądra w różnym stopniu jego zaawansowania to: wyczuwalna twarda zmiana w obrębie jądra, ból moszny, powiększenie jądra, obrzęk moszny, niepłodność, uczucie ciężkości i rozpychania w mosznie, ale też w podbrzuszu albo kanale pachwinowym, a poza tym to nadmierne ocieplenie skóry, powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych.
Natomiast czynniki rozwoju takiego raka jądra to: wiek między 20. a 35. rokiem życia, wnętrostwo, urazy jąder, operacje powrózka nasiennego, tzw. wędrujące jądro, przegrzewanie jąder, zaburzenia hormonalne, czynniki genetyczne, a także częste zmiany zapalne w obrębie moszny.
Jakie są wskazania do orchidektomii?
Wskazania do orchidektomii to:
- podejrzenie nowotworu,
- nowotwór jądra w jego każdym stadium rozwoju,
- nowotwór gruczołu krokowego,
- rak piersi,
- stany zapalne,
- uraz jądra,
- skręt jądra,
- operacja zmiany płci,
- wnętrostwo.
W wielu przypadkach operacja jest wykonywana po to, aby została zmniejszona produkcja testosteronu. Na przykład rak prostaty ma przyczyny hormonalne, gdzie wzrost oraz przerzuty do innych narządów są spowodowane dużą ilością testosteronu. Jeśli się usunie jedno lub oba jądra to są większe efekty terapii. Natomiast w przypadku urazu albo skrętu jądra operację wykonuje się nie z powodu męskiego hormonu, jakim jest testosteron. Profilaktycznie usuwa się jedno jądro albo oba z powodu wnętrostwa, a jest to wada anatomiczna.
Na czym polega orchidektomia?
Orchidektomia to zabieg chirurgiczny, który w zależności i od zaawansowania choroby, ma kilka postaci:
- orchidektomia prosta – wykonuje się ją przy urazie jądra albo jego skręcie lub z powodu zstępującego zapalenia jądra. Tutaj wykonuje się operację, która polega na usunięciu jednego jądra razem z najądrzami, osłonką białawą oraz nasieniowodami;
- orchidektomia radykalna – jest to całkowite usunięcie jądra razem z najądrzem, jakie powrózkami nasiennymi. Takie całkowite usunięcie jądra wykonuje się najczęściej przy raku jądra. Są również przypadki, w których konieczne jest całkowite usunięcie obu jąder i wtedy jest to kastracja;
- orchidektomia podtorebkowa – jest to amputacja samego jądra, gdyż chirurg pozostawia najądrza, nasieniowody oraz osłonkę białawą.
Są też takie przypadki, w których możliwe jest, żeby przy nowotworze jądra stosuje się wyłuszczenie oraz resekcję samego guza. Jednak jest tutaj pewne ryzyko, że nie zostanie wycięty cały guz. Lekarz musi być bardzo doświadczony i precyzyjny, żeby wykonać taki zabieg.
Jak wygląda zabieg orchidektomii?
Zanim wykona się zabieg orchidektomii konieczne jest zrobienie następujących badań:
- USG moszny;
- EKG;
- grupa krwi;
- poziom sodu, potasu i glukozy w surowicy krwi;
- układ krzepnięcia;
- Hbs;
- Anty-HCV.
Poza tym dwa dni wcześniej nie można przyjmować aspiryny ani też innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Konieczne jest również zrezygnowanie z jedzenia i picia na osiem godzin przed zabiegiem.
Do zabiegu chory układa się w pozycji leżącej, a operacja wykonywana jest przy znieczuleniu podpajęczynówkowym albo ogólnym i trwa od 30 do 50 minut. Po zabiegu usuniętą tkankę wysyła się do badania histopatologicznego. Chory musi pozostać w szpitalu przez kilka dni. Jeśli miał założony dren, to jest on usuwany na drugi dzień, a zakłada się go, aby odprowadzał zalegającą krew i surowiczy przesięk. Po siedmiu dniach pacjentowi zdejmuje się szwy, ale też mógł mieć założone takie rozpuszczalne.
Jeśli przyczyną usunięcia jądra był jego nowotwór, a pacjentowi zalecono również chemioterapię, to o dziecko będzie można się starać dopiero po dwóch latach. Natomiast przez pięć lat po zabiegu, trzeba się regularnie badać, aby wykluczyć nawrót choroby.
Jakie są powikłania po orchidektomii?
Orchidektomia tak jak i inne zabiegi wiąże się z pewnym ryzykiem i może to być:
- krwiak w jamie moszny;
- stan zapalny w okolicy moszny, pachwiny;
- krwiak w pachwinie albo krwiak zaotrzewnowy, jeżeli była to radykalna orchidektomia;
- wznowa miejscowa nowotworu, jeżeli zostały jakieś komórki nowotworowe;
- zaburzenia czucia w tym miejscu;
- bóle fantomowe.
Jeśli pojawią się jakiekolwiek objawy, konieczne jest zgłoszenie się do lekarza.
