Ostre zapalenie przydatków to inaczej mówiąc zapalenie jajników, jajowodów oraz struktur je podtrzymujących, takich jak: zapalenie błony śluzowej macicy, ropień jajowodowo-jajnikowy i zapalenie otrzewnej miednicy. Przy zapaleniu przydatków, nazywanym też pelvic inflammatory disease – PID lub zapaleniem narządów miednicy mniejszej nie wyodrębnia się zapaleń poszczególnych narządów jako jednostek chorobowe, gdyż stan zapalny z łatwością przenosi się z jednego narządu na drugi.
Dzieje się tak, gdyż prawidłowo umiejscowione przydatki (jajniki i jajowody) znajdują się w miednicy mniejszej, symetrycznie – po prawej i lewej stronie macicy, w odległości tak niewielkiej, że nawet częściowo stykają się ze sobą. Jeśli więc dochodzi do zapalenia np. w jajowodzie, w którym to proces najczęściej się zaczyna, rozprzestrzeni się ona także najpewniej na obszar jajnika i przyległych struktur.
Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie?
Ostre zapalenie przydatków dotyka zazwyczaj młode, aktywne seksualnie kobiety, między 16 a 35 rokiem życia.
Ostre zapalenie przydatków – przyczyny
Chorobę wywołują bakterie takie jak:
- gronkowce
- paciorkowce
- dwoinki rzezaczki
- chlamydie
- a także bakterie beztlenowe fizjologicznie zamieszkujące kanał rodny i przewód pokarmowy.
Mogą one atakować dwoma drogami:
- wstępująca – czyli zakażenie poprzez pochwę i macice – np. w wyniku niepoprawnej higieny intymnej, stosunku z osobą zakażoną lub sytuacjach w których kanał szyjki macicy jest otwarty (poród, miesiączka, zakładania wkładki domacicznej). Zakażenia występujące tą drogą to ok. 90 % wszystkich zachorowań.
- zstępującą – kiedy bakterie wraz z krwią docierają z istniejących już w organizmie ognisk zapalnych (np. zapalenie zatok, zapalenie zębów), bardzo rzadko może dojść do zapalenia z infekcji otrzewnej lub jelit.
Ostre zapalenie przydatków – objawy
Najsilniejszym i trudnym do przeczenia objawem jest nagły, przeszywający ból w podbrzuszu. Nasila się znacznie podczas stosunku, uniemożliwiając odbycie go. Do objawów zaliczyć można także wysoką gorączkę, niejednokrotnie połączoną z dreszczami. Przy ataku choroby dochodzi do wymiotów, biegunki lub zaparć- bardzo często w fazie początkowej zapalenie przydatków mylone jest z objawami ze strony układu pokarmowego. Objawem możliwym do uwidoczniania przy badaniu ginekologicznym jest przeszywający ból przy próbie poruszenia macicą na boki. Przy ostrym zapaleniu przydatków nawet najmniejszego dotknięcie macicy prowadzi do niewyobrażalnego dla pacjentki bólu.
Ostre zapalenie przydatków – postępowanie medyczne
Nie należy zdawać się na tzw. domowe metody leczenia, ale jak najszybciej skorzystać z pomocy specjalisty. Zapalenie przydatków to choroba powodująca szereg groźnych dla zdrowia i życia powikłań, nie należy jej bagatelizować!
Wizyta u lekarza lub przy wysokim natężeniu bólu w szpitalu rozpocznie się od opisania przez pacjentkę dolegliwości. Po badaniu ogólnym lekarz może zadecydować o badaniu USG (ultrasonograficznym) aby wykluczyć możliwość ciąży ektopowej (pozamacicznej). Kolejnym niezbędnym elementem są badania laboratoryjne takie jak : poziom OB ( w trakcie choroby jest znacząco podniesiony), liczba leukocytów, czasem Ca-125 (które również może być podwyższone).
Leczenie rozpoczyna się od podania skojarzonych antybiotyków, które działają przyczynowo. Zazwyczaj są to :ceftriakso, doksycyklina , probenecyd a także podawany doustnie metronidazol. Przy ostrym zapaleniu przydatków konieczna może się okazać hospitalizacja i przyjmowanie antybiotykoterapii dożylnie i domięśniowo. Kuracja uzupełniana jest o terapię lekami przeciwbólowymi, profilaktykę osłony przewodu pokarmowego, czasami sterdydoterapię. Zazwyczaj trwa ok. 7-14 dni. Dodatkowe zalecenia to: brak wysiłku fizycznego, odpoczynek, powstrzymywanie się od współżyciu do czasu kolejnej miesiączki. Bardzo ważne jest aby stosować się rygorystycznie do zaleceń lekarza, gdyż niewyleczona choroba prowadzi do szeregu powikłań.
Przewlekłe zapalenie przydatków:
Jest jednym z powikłań ostrego zapalenia przydatków i efektem nieprawidłowego jego wyleczenia. Jego przyczyną może być zbyt wczesne przerwanie kuracji, źle dobrane dawki leków a także zbyt szybki powrót do współżycia. Wyraźnymi objawami przejścia choroby w formę przewlekłą są: zaburzenia miesiączkowania oraz ból w trakcie stosunków. Poza wymienionymi, pacjentka na co dzień możne nie odczuwać skutków choroby. Jednak kiedy dojedzie do obniżenia odporności zapalenia atakuje w postaci ostrego stanu.
Ostre zapalenia przydatków- powikłania
Niedokładnie wyleczone zapalenia przydatków prowadzić może do bardzo poważnych stanów zagrożenia zdrowia i życia. Nigdy nie należy bagatelizować choroby i dokładnie wypełniać polecenia lekarza, aby nie doprowadzić do zaostrzenia się stanu. Ostre zapalenie przydatków w “przenoszonej” formie może prowadzić do niedrożności jajowodów, a to z kolei do niepłodności. Przy niedoleczonych stanach zapalnych zwiększa się także ryzyko ciąży ektopowej (pozamacicznej) i powikłań z nią powiązanych. Zapalenia w jajowodzie może doprowadzić także do powstania torbieli.
Ostre zapalenie przydatków – profilaktyka
Bardzo ważne jest, aby kobiety, które choć raz przeszły zapalenie przydatków, na bieżąco monitorowały swój stan zdrowia i w razie najmniejszych wątpliwości zwracały się do lekarza. Warto jest także poznać zasady profilaktyki i stosować się do nic codziennie:
- Zgłaszaj się co roku na badania kontrolne u swojego lekarza ginekologa,
- USG dopochwowe wykonuj minimum raz na 2 lata,
- pamiętaj o używaniu prezerwatyw, które minimalizują ryzyko infekcji,
- unikaj zbliżeń podczas miesiączek (wtedy łatwiej jest o zakażenia),
- staraj się utrzymać poprawną florę bakteryjną pochwy- do mycia używaj po żele do higieny intymnej z odpowiednim PH,
- jeśli masz skłonność do infekcji, przed sytuacjami o podwyższonym ryzyku- basen, kąpiel w rzece itd. sięgaj po globulki zakwaszające środowisko pochwy,
- po porodzie pamiętaj o wizycie kontrolnej, na której lekarz sprawdzi czy szyjka zamknęła się prawidłowo.
