Kauteryzacja jajników jest zabiegiem wykonywanym u pacjentek, u których zdiagnozowano zespół policystycznych jajników (PCOS). W przypadku tej dolegliwości podstawą są zwykle predyspozycje genetyczne. Diagnoza jest stawiana w oparciu o tzw. kryteria rotterdamskie (należy spełnić co najmniej 2) i są to :
- zaburzenia miesiączek (całkowity brak miesiączki lub miesiączki rzadkie);
- hirsutyzm, czyli nieprawidłowe owłosienie u kobiet (np. nad górną wargą);
- spora liczba powiększonych pęcherzyków jajnikowych na obrazie USG.
Dodatkowo kobiety cierpiące na zespół policystycznych jajników (PCOS) doświadczają otyłości związanej z opornością tkanek na insulinę, co może doprowadzić do cukrzycy typu drugiego. Ponadto bezowulacyjne cykle sprawiają, że pojawia się kłopot z płodnością.
Na czym polega kauteryzacja jajników?
W przypadku tego zabiegu chodzi o usunięcie nieprawidłowych torbieli jajnikowych, które pojawiają się w przebiegu choroby zespołu policystycznych jajników. Zabieg jest wykonywany za pomocą elektrokoagulacji. Pęcherzyki są niszczone przez specjalną elektrodę z udziałem wysokiej temperatury.
Kauteryzacja jajników jest zaliczana do tzw. chirurgii małoinwazyjnej, z uwagi na fakt, że wykonywane jest małe nacięcie pozostawiające niewielką bliznę na powłokach brzusznych. Jednakże do zabiegu należy przygotować się jak do każdej operacji (z uwagi na możliwość pojawienia się wskazania do rozszerzenia operacji i tradycyjnego otwarcia brzucha w trakcie wykonywania zabiegu). Przed zabiegiem należy wykonać takie badania jak parametry krzepnięcia, morfologia, grupa krwi i czynnik Rh oraz elektrolity. Powinno zostać także wykonane badanie biocenozy pochwy.
Do wykonania zabiegu stosuje się technikę laparoskopową. Najpierw należy wprowadzić do wnętrza brzucha kaniulę (czyli rurkę), która wtłoczy od jednego do pięciu litrów dwutlenku węgla. Dzięki temu powstanie przestrzeń potrzebna do poruszania narzędziami, a jednocześnie tworzy zabezpieczenie jamy brzusznej przed uszkodzeniem w trakcie tworzenia następnych otworów w powłokach. Do jednego z otworów wprowadza się endoskop z kamerą, który pozwala zobrazować struktury znajdujące się w jamie brzusznej. Z endoskopem wprowadza się także koagulator i manipulator (umożliwia przesuwanie tkanek). Oczywiście wszystko to w znieczuleniu ogólnym.
Bezpieczeństwo a kauteryzacja?
Tak jak w przypadku pozostałych zabiegów laparoskopowych tak i ten zabieg charakteryzuje się niewielkim ryzykiem powikłań. Jednakże najczęściej spotykanym powikłaniem po tym zabiegu jest możliwość szybszej utraty funkcji rozrodczej jajnika i przyśpieszenie menopauzy po wielokrotnym poddawaniu się temu zabiegowi. Ilość zabiegów u jednej pacjentki wynikać może z faktu, że sam zabieg nie jest precyzyjny i nie usuwa wszystkich pęcherzyków, a dodatkowo likwidacji podlega więcej niż jeden nieprawidłowo rozwinięty pęcherzyk (co automatycznie zmniejsza pulę wszystkich komórek jajowych).
Do pozostałych powikłań po zabiegu zalicza się możliwą perforację ściany jelita, która powstaje w trakcie tworzenia otworów w powłokach brzusznych. W wyniku tego może pojawić się krwawienie i zapalenie otrzewnej (na skutek bakterii jelitowych). Po zabiegach laparoskopowych w ogólności może dojść do sporego krwawienia z uwagi na trudności w zaopatrzeniu ran. Jednakże zabieg kauteryzacji powoli odchodzi w zapomnienie z powodu nowej metody leczenia jaką jest podawanie leków indukujących jajeczkowanie. Poza tym efekty kauteryzacji utrzymują się około 10-12 miesięcy, a po tym okresie jajniki ponownie wykazują cechy PCOS.
Przyczyny powstania zespołu policystycznych jajników
Przede wszystkim powstanie tej choroby obarcza się uwarunkowaniem genetycznym. Jest tak z uwagi na fakt, że to właśnie od genów uzależniona jest ilość zdolnych do produkcji męskich hormonów płciowych w jajnikach. Dodatkowo wpływ na powstanie tej choroby mają takie czynniki jak nieprawidłowe nawyki żywieniowe (spożywanie fast foodów) czy niedobór witaminy D.
Przeciwwskazania do wykonania zabiegu kauteryzacji
Jak każdy inne naruszenie integralności organizmu także w przypadku kauteryzacji istnieją pewne przeciwwskazania do jej wykonania. Przede wszystkim zabieg kauteryzacji nie powinien zostać przeprowadzony na pacjentce, która cierpi na niewyrównaną niewydolność krążeniowo-oddechową. Do zabiegu kauteryzacji eliminuje także niedrożność jelit. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest także rozległa przepuklina przeponowa i przepuklina w ścianie jamy brzusznej. Poza tym nie wykona się zabiegu kauteryzacji pacjentce, która posiada skazę krwotoczną, masywne krwawienia czy rozlane zapalenie otrzewnej.
Do przeciwwskazań względnych zalicza się ciążę powyżej 16 tygodnia, otyłość znacznego stopnia, zdiagnozowane duże guzy w obrębie jamy brzusznej, podeszły wiek (powyżej 65 roku życia), stwierdzone zakażenia w obrębie ściany jamy brzusznej, wcześniej przebyte liczne operacje (z uwagi na możliwość zrostów) czy takie schorzenia internistyczne jak przebyty zawała serca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa lub marskość wątroby.
