Odczulanie jest skutecznym sposobem na to, aby pozbyć się alergii. Jest to najskuteczniejsza metoda leczenia alergii wziewnej i spowodowanej uczuleniem na jad owadów.
Odczulanie pozwala na wywołanie tolerancji, wygaszając przy tym wszelkie dolegliwości, jakie towarzyszyły alergii. Hamuje dalszy rozwój alergii. Efekty tego leczenia utrzymują się przez dłuższy czas po zakończeniu terapii.
Kto może skorzystać z immunosupresji (odczulanie)?
Odczulanie można wykonać u osoby, która ukończyła 5 rok życia i w wyniku wykonanych testów alergicznych zostało potwierdzone, że cierpi na alergię. Konieczna jest ocenienie ogólnego stanu zdrowia chorego, objawów, jakie występują, a także stopnia ich nasilenia. Konieczne jest również to, że choroba miała stabilny przebieg. Jeżeli to kryterium nie zostanie spełnione, nie będzie można w tej chwili wykonać odczulania. Zazwyczaj, jeżeli objawy alergii mają stany nasilenia, wtedy lekarz zaleca przyjmowanie leków, a to dyskwalifikuje wykonanie odczulania.
Następnym krokiem jest przedstawienie pacjentowi korzyści, strat oraz kosztów, jakie wynikają z zastosowania tej metody leczenia. Trzeba pamiętać, że leczenie trwa minimum 3 lata i wiąże się z koniecznością przestrzegania zaleceń lekarza. Mogą podczas trwania leczenia wystąpić skutki uboczne.
Alergeny – wybór przy odczulaniu
Jest to najważniejszy etap przygotowania do odczulania, ponieważ od niego zależy powodzenie całej terapii. Do odczulania wybierane są jedynie te alergeny, które zostały potwierdzone w testach alergicznych. Jedna szczepionka podawana pacjentowi nie powinna zawierać więcej niż czterech alergenów. Najskuteczniejsze efekty z odczulania uzyskuje się wtedy, gdy występuje uczulenie tylko na jeden alergen. Trzeba również pamiętać, że nie wszystkie alergeny można ze sobą mieszać. Nie zaleca się łączenia szczepionek z alergenami sezonowymi i całorocznymi. Częściej można zastosować gotowe, standardowe mieszanki pyłków traw, drzew lub chwastów. W niektórych przypadkach można sporządzić szczepionkę o indywidualnie dobranym składzie dla danego pacjenta. Im będzie wyższa jakość wyciągów alergennych, tym leczenie przyniesie więcej korzyści.
Szczepionka przy odczulaniu
Obecnie dostępne szczepionki występują w formie depot. Oznacza to, że zawarte w nich substancje uwalniane są powoli, a przez co jej podanie jest dużo bardziej bezpieczne. Ponadto, odstępy pomiędzy kolejnymi wstrzyknięciami mogą być dłuższe.
Schematy immunoterapii
Każda terapia odczulająca rozpoczyna się od podania początkowej dawki alergenu. Stopniowo jest ona zwiększana, aż do uzyskania dawki podtrzymującej, która jest następnie podawana w regularnych odstępach czasu. Jeżeli w trakcie podawania dawki pojawią się skutki uboczne, za dawkę maksymalną uznaje się tą, przy której te działania niepożądane się nie pojawiły. Dzięki temu, że w taki sposób podaje się alergeny, terapia ta jest skuteczna i bezpieczna. Podawanie małych dawek zapewni osiągnięcie pożądanych efektów i nie doprowadzi do pojawienia się reakcji ogólnoustrojowych.
Można wyróżnić 2 schematy immunoterapii:
- immunoterapia przedsezonowa – stosowana u chorych uczulonych na alergeny sezonowe np. pyłki roślin. Pacjentowi podaje się szczepionkę na 2-3 miesiące przed okresem pylenia, w celu doprowadzenia do maksymalnej dawki w okresie pylenia. Kolejny sezon zaczyna się od nowa od podawania znów dawki początkowej. Wadą tej metody jest niższa skuteczność niż terapii całorocznej. Związane jest to z możliwością podania mniejszej dawki.
- immunoterapia całoroczna – stosowana jest tradycyjnie dla alergenów, które uczulają przez cały rok. Należą do nich np. roztocza kurzu domowego oraz sierść zwierzęca. Można ją jednak stosować także w przypadku alergii sezonowych. Jeżeli jesteśmy uczuleni na alergeny całoroczne, terapię można rozpocząć o dowolnej porze roku, a na alergeny sezonowe dochodzenie do dawki podtrzymującej rozpoczyna się po zakończeniu sezonu pylenia roślin, tak, aby przed kolejnym sezonem osiągnąć fazę dawek podtrzymujących.
Kiedy należy zmniejszyć dawkę szczepionki?
Czasem konieczne jest zmniejszenie dawki szczepionki w trakcie trwania terapii. Najczęściej do takich sytuacji dochodzi w momencie zaostrzenia objawów choroby alergicznej lub w trakcie zwiększonej ekspozycji na alergeny. Zmniejsza są ją również, gdy pojawia się reakcja ogólnoustrojowa lub duża reakcja miejscowa na działanie alergenu. Jeżeli jednak pojawi się reakcja ogólnoustrojowa, w niektórych przypadkach zaleca się całkowite zaprzestanie terapii. Zmniejszoną dawkę pacjentowi należy podać również, gdy wystąpił zbyt długi odstęp pomiędzy poszczególnymi dawkami lub gdy chce się podać szczepionkę z nowej serii. Zmniejszona dawkę podaje się również w przypadku zmiany lekarza lub ośrodka, w którym taka szczepionka jest podawana.
Kiedy nie można przyjąć kolejnej dawki szczepionki?
Zdarzają się sytuacje, w których pacjenci nie są zdolni do przyjęcia kolejnej dawki szczepionki. Przeciwwskazaniem do jej przyjęcia jest przede wszystkim infekcja dróg oddechowych, złe samopoczucie chorego, objawy zaostrzającej się astmy, a także zastosowanie u chorego szczepionki ochronnej w ciągu poprzednich 7 dni.
