Ginekomastia to choroba występująca u mężczyzn w różnym wieku, także u niemowląt i chłopców, przejawiająca się przerostem sutków oraz piersi, zbliżając ich wygląd do kobiecych. Problem jest na tyle wstydliwy, że mężczyźni z zaawansowaną ginekomastią wstydzą się pokazywać na plaży czy na basenie.
Wielu z nich przez swój wygląd rezygnuje z pożycia intymnego ze swoimi partnerkami, popada w depresję i nerwicę, skrzętnie chowając klatkę piersiową pod warstwami ubrań. Warto zauważyć, że w ciągu ubiegłych lat diagnostyka i leczenie ginekomastii przynosi coraz lepsze efekty. Wciąż nie wynaleziono efektywnego i uniwersalnego leku.
Ginekomastia – przyczyny i objawy
Znawcy tematu są podzieleni na temat przyczyn powstawania ginekomastii. Powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn ma naturalne miejsce w kilku etapach życia. Pierwsze z nich przypada na okres niemowlęcy, do 3-5 tygodnia życia i wynika prawdopodobnie z ilości estrogenów, które jeszcze w ciąży, przez łożysko dostają się do organizmu dziecka.
Drugi moment to czas dojrzewania, a więc przedział od około 13 do 17 roku życia, wynikający z tzw. burzy hormonów i przewagi estradiolu nad testosteronem. Ponownie ginekomastia powraca w późniejszych latach, około 50-60 roku życia. Najczęściej związana jest z niezdrowym stylem życia oraz innymi procesami chorobotwórczymi, a także zaburzeniami hormonalnymi.
Głównymi z wymienianych przyczyn ginekomastii są zaburzenia hormonalne, w których dochodzi do dominacji hormonów żeńskich, a więc estrogenów nad hormonami męskimi – androgenami. Dużą rolę przypisuje się również zbyt wysokiemu poziomowi prolaktyny – gruczołu odpowiedzialnego za laktację w kobiecym organizmie. Opisane wcześniej sytuacje sprzyjają powiększeniu się gruczołu piersiowego, ale po ustabilizowaniu się sytuacji, piersi powinny wrócić do swojego wcześniejszego rozmiaru. Niestety czasem w związku z przerostem komórek łącznych i tłuszczowych – gruczoły mogą pozostać w większym rozmiarze już na stałe. Wśród innych przyczyn ginekomastii wyróżnia się także:
- wpływ zażywanych leków np. terapie hormonalne, witaminy wpływające na układ endokrynologiczny (np. witamina D), leki przeciwgrzybicze, obniżające ciśnienie i wiele innych;
- niewydolność nerek oraz wątroby;
- procesy nowotworowe;
- guzy zaburzające pracę układu hormonalnego (np. guz jąder, nadnerczy);
- otyłość;
- cechy dziedziczne.
Oprócz charakterystycznego powiększenia gruczołów piersiowych, ginekomastia objawia się także ich specyficzną kolorystyką, zbliżoną do kobiecej. Sutki nabierają różowego kolorytu, pojawiają się plamki dookoła sutków, zmienia się ich umiejscowienie i wygląd. Piersi mogą stać się bolesne, ciężkie i obrzmiałe.
Ginekomastia – leczenie
Ważnym elementem terapii ginekomastii jest psychoterapia, która skłoni pacjenta do ujawnienia swojego problemu i wizyty u lekarza. Często chłopcy i mężczyźni są wręcz sparaliżowani problemem. Uczniowie w wieku dojrzewania nie chcą brać udziału w ćwiczeniach wychowania fizycznego, młodzi mężczyźni boją się wejść w poważny związek i obawiają się odrzucenia partnerki. W tej jednostce chorobowej niezmiernie ważne jest wsparcie najbliższych i szybkie rozpoczęcie kuracji, kiedy problem nie jest jeszcze aż tak bardzo zaawansowany.
Ginekomastia – diagnostyka
Diagnostykę ginekomastii rozpoczyna się od skrupulatnego oznaczenia poziomu hormonów męskich i żeńskich, tarczycowych oraz enzymów wątrobowych we krwi. Istotne jest także badania palpacyjne oraz ocena stanu hormonalnego na podstawie drugorzędnych cech płciowych – stanu owłosienia, budowy ciała, otyłości, a także indywidualnych odczuć pacjenta na temat popędu seksualnego, erekcji oraz nałogów i chorób przewlekłych.
Wskazane jest także wykonanie badania USG piersi, aby wykluczyć zmiany nowotworowe, które mogą wpłynąć na ich budowę. Nowotwór sutka u mężczyzn występuje stosunkowo rzadko, jednak u osób starszych ryzyko jego wystąpienia wzrasta. Dodatkowo wykazuje cechy złośliwe i jego wczesne wykrycie jest niezbędne w wyleczeniu. Przy badaniu starszych mężczyzn, ważnym etapem jest rozróżnienie ginekomastii od lipomastii. Druga jednostka nie jest chorobą, a cechą budowy gruczołu piersiowego u mężczyzn z nadwagą, a co za tym idzie – nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w tym obszarze.
Wśród dostępnych i zaakceptowanych preparatów medycznych, leczących ginekomastię, znajdują się preparaty hormonalne. Ich skuteczność jest ściśle uzależniona od momentu rozpoczęcia terapii i stopnia rozrostu tkanki łącznej oraz tłuszczowej. Czasem jedynym rozwiązaniem jest operacja plastyczna. Operacja skutecznie redukuje wielkość piersi, niesie za sobą jednak cały szereg powikłań, które zwykle towarzyszą tego typu zabiegom.
Wiele przypadków ginekomastii, szczególnie u młodych mężczyzn, samoistnie ustępuje po uregulowaniu gospodarki hormonalnej. W przypadku osób z otyłością, pomaga schudnięcie oraz odpowiedni dobór ćwiczeń, skupionych na mięśniach klatki piersiowej. Warto dodać, że ginekomastia to poważny problem medyczny, sięgający niemal 1/3 populacji mężczyzn na świecie. Wciąż największy problem stanowi jednak ustalenie przyczyny pojawienia się choroby oraz jej zaawansowane stadium.
